Superman in perspectief
De jongen op deze krantenfoto heeft iets boven-menselijks, alsof hij zou kunnen opstijgen, of zojuist geland is. Superman wordt zo wel afgebeeld. Maar deze jongensachtige gestalte heeft zonder spierbundels veel meer kracht in zijn lijf. Hij heeft iets van een spin, die zijn benen buigt in onvermoede richtingen, die geen onder of boven onderscheidt, iets van een insect met zijn vliegenogen. Hij wordt gevangen op het moment dat hij zijn eigen prooi net heeft belaagd. De hand waarmee hij dat deed is helderrood. Het rood van zijn handschoen matcht met de rozige wolk die over de stoep en zijn voet golft. De rest aan hem is zwart, op zijn sok na. Nike markeert zijn enkel, teken van overwinning, en tussen sok en broekspijp een streepje Achilles-hiel. De zool van zijn voet beschrijft een bijna horizontale lijn, als een horizon. Er is geen horizon in dit beeld. Alles rondom de jongen is zacht en roze.
- Drie van zijn ledematen zijn geïsoleerd in de lucht. De jongen is elegant tot in zijn vingers. De rubberbandjes van zijn gasmasker wijzen drie richtingen uit, de richtingen waarin ook zijn ledematen zich uitstrekken. Zijn benen vormen met zijn opgeheven hand een driehoek. De rode hand beweegt zich vrij in deze compositie. Dit rode element is een mooie aanleiding om een bijzondere kunstenaar onder de aandacht te brengen: ‘Cyclist' van de Poolse beeldhouwer Grzegorz Gwiazda heeft ook zo’n rood element, in ook een balancerend beeld, een man op één wiel. Hij is bronskleurig, maar zijn voet is rood geverfd. Het beeld hangt, zoals een fiets, aan de spaken van het wiel. De rode voet wordt de spil van de compositie, de afzet, zelfs zonder pedaal.
- Terug naar de rode hand van de jongen op de foto. Hij tokkelt in de lucht, maar de contrabas ontbreekt. De blik van de jongen is gericht op een doel. Als een danser die pirouettes draait. Zonder focus geen balans. De hele compositie balanceert op één been. En we voelen dat hij niet wankelt, zelfs zonder dat we zijn voet zien, of de grond waartegen hij zich afzet. Een choreografie voor de zwaartekracht. Een engel zou nooit zo worden afgebeeld. Een engel zit vast aan de hemel, deze jongen hoort bij de aarde. Een engel zweeft, maar hier wordt gedanst.
- En dan die blik. Hij is gericht op wat hij zojuist heeft geworpen. Doelgericht als de David van Bernini. Eén van de glazen van zijn masker spiegelt. Daarmee krijgt zijn blik iets verstoords. Alsof hij loenst. Men zegt dat Michelangelo’s David één angstig en één overmoedig oog heeft. Dat doorbreekt de symmetrie en maakt het beeld spannend. Spannend is de foto al. Maar de spiegeling brengt bovendien diepte in het beeld. Bij gebrek aan een horizon is dat ‘perspectief’ een belangrijk detail. Het rechterglas spiegelt omdat het een andere hoek beschrijft dan het linker, het rechterglas vangt het licht. En via het licht in het rechterglas, via zijn rechterarm worden we vervolgens gewaar wat er zich achter de rug van de jongen afspeelt. Daar zien we toeschouwers. Die zouden daar niet gestaan hebben als de jongen op de voorgrond niet gedaan had wat hij zojuist deed.
- De jongen gooide een traangasbom, terug.
(AFP PHOTO / MUSA AL-SHAER, NRC 13/10/15)